تاریخ سرکنسولگری

ارتباط های دیپلماتیک بین روسیه و ایران در قرن شانزدهم میلادی مطابق با قرن نهم ه.ش. آغاز شد.

بر اساس شواهد موجود در مکاتبات بین آقای کارل نیسلروده معاون خانسالار روسیه و آقای ایوان سیمونیچ سفیر روسیه در ایران، پی میبریم که در 14 ژوئیه 1834 (23 تیر 1213 ه.ش.) نیکلای اول امپراتور روسیه پیشنهاد وزارت امور خارجه روسیه را مبنی بر باز کردن کنسولگری روسیه در رشت تصویب کرد. آقای آلکساندر خودزکو، دبیر سرکنسولگری روسیه در تبریز، به طور موقت به سمت کنسول در رشت منصوب شد، که قرار بود هر سال فقط بین ماه مه تا سپتامبر یعنی در فصل کشتیرانی در دریای خزر، در رشت بسر ببرد. وی برای اولین بار در ماه مه 1835 (اردیبهشت 1214 ه.ش.) وارد رشت شد، که ترکیبی از خدمات با مطالعه زبان های محلی، تاریخ، زندگی و فرهنگ استان گیلان داشت.

در دسامبر 1859 (دی 1238 ه.ش.)، آقای ایوان زینوویف اولین کنسول روسیه در رشت منصوب شد. در آن زمان کنسولگری روسیه در رشت فقط از نوامبر تا مارس باز بود (بقیه زمان، یعنی در طول دوره کشتیرانی، در ساحل دریای خزر در انزلی  قرار داشت)، در حالی که تا ماه مه 1904 میلادی (اردیبهشت 1283 ه.ش.)، در محل اجاره واقع شد. در آن زمان در ملکی حصارشده که توسط امپراتوری روسیه در سال 1901 میلادی (1280 ه.ش.) به دست آورده بود، خانه آجر دو طبقه ای و تعدادی از ساختمان ها و سازه دیگر ساخته شده بود.

طبق پیمان ایران و روسیه شوروی مورخ 26 فوریه 1921 میلادی (7 اسفند 1299 ه.ش.) زمین و محل کنسولگری روسیه در رشت اموال روسیه شوروی شد. در اوت 1921 میلادی (مرداد 1299 ه.ش.) کنسولگری روسیه شوروی در رشت افتتاح شده است. در سپتامبر 1928 میلادی (شهریور 1307 ه.ش.) کنسولگری به سرکنسولگری تبدیل شده است. در ماه مارچ 1933 میلادی (اسفند 1311 ه.ش.)  سرکنسولگری در رشت به دلیل تصمیم انتقال به انزلی از طرف ریاست شوروی بسته شد. در اوت 1933 میلادی (مرداد 1312 ه.ش.)  بار دیگر به دلیل عدم کسب اجازه از دولت ایران برای انتقال به انزلی، باز شده است.

 در مارچ سال 1938 میلادی (اسفند 1316 ه.ش.) مطابق توافق اتحاد شوروی و ایران برای کوچک شدن شبکه ادارات کنسولی، سرکنسولگری اتحاد شوروی در رشت بسته شد. در نوامبر سال 1941 میلادی (آبان 1320 ه.ش.) کنسولگری اتحاد شوروی در رشت دو باره کار خود را از سر گرفته و در ماه مه سال 1944 میلادی (اردیبهشت 1323 ه.ش.) به سرکنسولگری تبدیل شده است.

 در ماه جون 1949 میلادی (خرداد 1328 ه.ش.)  بر اساس تصمیم دولت ایران کلیه کنسولگری های اتحاد شوروی در ایران بسته شد. در ژانویه 1970 میلادی (دی 1348 ه.ش.) بر اساس تبادل یادداشتها بین سفارت اتحاد شوروی در ایران و وزارت امور خارجه ایران کنسولگری اتحاد شوروی در رشت بار دیگر باز شده است.

 بعد از انقلاب اسلامی در ایران در سال 1980 میلادی (1359 ه.ش.) کنسولگری اتحاد شوروی در رشت بسته شده است.

 پس از تبادل یادداشتها بین سفارت فدراسیون روسیه در ایران و وزارت امور خارجه ایران 7 نوامبر سال 2005 میلادی (16 آبان 1384 ه.ش.) و 13 فوریه سال 2006 میلادی (24 بهمن 1384 ه.ش.) در جواب به توافق روسیه برای باز شدن سرکنسولگری ایران در شهر قازان سرکنسولگری فدراسیون روسیه در رشت بار دیگر باز شده است.